Η αντιμετώπιση του προβλήματος της μετανάστευσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται ότι βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση. Παραλλήλως, επικρατεί ένας ημιτελής πανικός. Παρά την γνώση ότι όλα τα κράτη – ειδικά εκείνα που αναλαμβάνουν την πρώτη υποδοχή – δεν μπορούν να υποδεχθούν άλλους μετανάστες, σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθεροι και αριστεροί προτείνουν να διαθέσουν περισσότερα χρήματα για αποστολές διάσωσης. Η περίπτωση της Σουηδίας, που συζητείται σε όλη την ευρωπαϊκή Τύπο, αποτελεί ένδειξη των συγκρούσεων που επικρατούν σε κοινοτικό επίπεδο για το θέμα της μετανάστευσης.
Με άλλα λόγια, οι πολιτικές προτάσεις τους επιδεινώνουν το πρόβλημα. Από την άλλη πλευρά – όπως φαίνεται στην περίπτωση της Λαμπεντούζα – ακόμη και η πρωθυπουργός που έχει καταστήσει σημαία αντιμετώπισης της “εισβολής” των μεταναστών, αναγκάζεται να υποχωρήσει όταν αυτή η “εισβολή” είναι μεγάλης κλίμακας. Τι θα κάνει; Θα στείλει τον στόλο για να βυθίσει τα σκάφη που μεταφέρουν τους μετανάστες; Όμως οι ίδιοι οι διακινητές θα βυθίσουν τα σκάφη και ο στόλος θα μετατραπεί από αποτρεπτικός σε επίσημο σώστη της εισβολής.
Συνεπώς, όποιος μιλά για επίλυση του προβλήματος της μετανάστευσης είτε είναι άσχετος είτε πολιτικός απατεώνας. Μπορούμε να μιλάμε μόνο για μερική αντιμετώπισή του. Για περιορισμό των ροών μέσω συνδυασμένων πολιτικών που θα καθοριστούν από την ΕΕ και όχι από κάθε ένα μεμονωμένο κράτος. Ωστόσο, δεν υπάρχει τέτοια διάθεση.
Αυτή η απρόσμενη αναποφασιστικότητα φέρνει τις εξελίξεις στη Σουηδία – όχι μόνο τις τελευταίες ημέρες, αλλά και τα τελευταία χρόνια – στην καρδιά της Ευρώπης. Σε παρόμοιες ακραίες καταστάσεις, οι αντιδράσεις των πολιτών είναι επίσης ακραίες, καθώς αντιμετωπίζουν την απειλή του τρόπου ζωής τους. Κυρίως, απειλείται η προσωπική τους ασφάλεια.
Για αυτόν τον λόγο, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι τα κόμματα της άκρας δεξιάς έχουν ανέβει σε σχεδόν όλη την Ευρώπη. Το ενδιαφέρον είναι – ως απόδειξη του πόσο πολύπλοκο και πολυδιάστατο είναι το πρόβλημα της μετανάστευσης – ότι αυτά τα κόμματα, ακόμη και όταν βρίσκονται στην κυβέρνηση, δυσκολεύονται να το αντιμετωπίσουν. Είναι προφανές ότι η κατάσταση ξεφεύγει από κάθε έλεγχο. Έτσι, αυτούς που πιστεύουν ότι η Μαρί Λεπέν θα επιτύχει εκεί όπου αποτυγχάνει η Γεωργία Μελόνι, η οποία διαπίστωσε με πόνο πόσο μακριά είναι οι υποσχέσεις και οι προθέσεις από την πραγματικότητα.
Στην πατρίδα μας, κατά τη διάρκεια του εννεάμηνου, ο αριθμός των μεταναστών ήταν μεγαλύτερος από τον αριθμό που καταγράφηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2022. Αυτήν τη στιγμή, η κυβέρνηση αντιμετωπίζει μάλλον το παρόν χωρίς να αντιμετωπίζει πολιτικό πρόβλημα. Κανείς δεν ξέρει αν η ΕΕ θα λάβει αποφάσεις για κοινές πολιτικές αντιμετώπισης της μετανάστευσης και τι θα συμβεί το 2024.
Για πολλούς λόγους που αφορούν την πολιτική των προηγούμενων ετών, μετά την τραγωδία στον Έβρο, είναι πολύ δύσκολο να επαναλάβουμε κάτι παρόμοιο. Δεδομένου ότι σχεδόν όλες οι μεταναστευτικές ροές προέρχονται από την Τουρκία, ελπίζουμε ότι η καλή κλίμακα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να επηρεάσει τον ρυθμό των ροών.
Ωστόσο, αν δεν θέλουμε να είμαστε θολοί ή λαϊκιστές, το πρόβλημα της μετανάστευσης πρέπει να αντιμετωπιστεί – όσο είναι δυνατόν – μόνο με μια ευρωπαϊκή πολιτική, η οποία όμως δεν είναι ευπρόσδεκτη από τον Μακρόν και τον κυβερνητικό συνασπισμό στη Γερμανία.
