Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η αποκατάσταση και αναστήλωση του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστός και ως Μεγάλη Παναγιά, στη Σαμαρίνα Γρεβενών.
Το έργο περιλάμβανε τη «μελέτη αποκατάστασης και αντισεισμικής προστασίας του Ιερού Ναού», η οποία εκτελέστηκε από τη Διεύθυνση Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών μνημείων (ΔΑΒΜΜ). Συνέβαλε επίσης η Εφορεία Αρχαιοτήτων Γρεβενών με ανασκαφικές έρευνες και η Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων (ΔΣΑΝΜ) που ασχολήθηκε με τη συντήρηση του γεωργικού τέμπλου και άλλων στοιχείων. Το συνολικό κόστος του έργου ανήλθε σε 2.294.340 ευρώ με συγχρηματοδότηση από το ΕΣΠΑ 2014-2020 και ολοκληρώθηκε στις αρχές του 2024.
Σημαντικά ευρήματα στην περιοχή των Γρεβενών
Η Σόνια Δημάκη, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Γρεβενών, επισήμανε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ότι οι ανασκαφές αποκάλυψαν σημαντικά ευρήματα που δεν ήταν γνωστά μέχρι τώρα. Στο εξωτερικό του ναού εντοπίστηκαν τμήματα λιθόστρωτου δαπέδου, ενώ εσωτερικά ανακαλύφθηκαν τμήματα αγωγών και τοίχων με παλιές τοιχογραφίες, που μαρτυρούν μια προγενέστερη φάση κατασκευής του ναού, πιθανόν από τον 17ο-18ο αιώνα.
Επιπλέον, βρέθηκαν όστρακα, σπαράγματα τοιχογραφιών και θραύσματα υάλινων αγγείων. Η κ. Δημάκη υπογράμμισε τη σημασία αυτών των ευρημάτων, καθώς αποδεικνύουν την ύπαρξη οργανωμένης κοινότητας στη Σαμαρίνα από παλαιότερα.
Ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου ανακηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο το 1962, αλλά με την πάροδο του χρόνου αντιμετώπισε σοβαρές ζημιές, ιδιαίτερα στο ιερό του τμήμα, όπου φυτρώνει ένα πεύκο εδώ και πολλές δεκαετίες.
Η κ. Δημάκη αναφέρει ότι η αιτία των καθιζήσεων ήταν η κυκλοφορία υπόγειου νερού, ενώ το πεύκο αποφασίστηκε να παραμείνει στη θέση του λόγω της σημασίας του για την τοπική ιστορία.
Οι συντηρητές της ΔΣΑΝΜ ανέλαβαν την αποκατάσταση των τοιχογραφιών και άλλων κινητών αντικειμένων του ναού. Στη Σαμαρίνα άνθισε η Αγιογραφική τέχνη, με σημαντικές σχολές ζωγραφικής που επηρέασαν την περιοχή.
Η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, παρακολούθησε την πρόοδο των εργασιών κατά την επίσκεψή της στη Σαμαρίνα τον Αύγουστο του 2021.
*Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από την ΕΦΑ Γρεβενών και την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και προέρχονται από τις εργασίες συντήρησης.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
