Η Βρυξέλλες δεν είναι φαν των απροόπτων. Όσοι περίμεναν κάτι διαφορετικό θα το κατάλαβαν τώρα που ανακοινώθηκαν οι εκλεκτοί για τα υψηλά αξιώματα στην ΕΕ. Έχουμε ξανά Επιτροπή με την Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, τη Βον Ντερ Λάιεν 2.0. Είναι φυσικό να αναρωτιέται κανείς για τη σημασία αυτής της επιλογής βασισμένος στις εμπειρίες της προηγούμενης πενταετίας και στην αλλαγή των σχέσεων μετά τις ευρωεκλογές.
Ο φόβος των διαρροών
Το πρώτο ερώτημα είναι πρακτικό. Θα ψηφίσουν όλοι οι ευρωβουλευτές των τριών μεγάλων ομάδων που συμφώνησαν σε αυτό το “νέο-παλιό” σχήμα; Οι Ευρωβουλευτές του ΕΛΚ, των Σοσιαλδημοκρατών και των Φιλελεύθερων διαθέτουν συνολικά 399 έδρες. Αν και αυτός ο αριθμός είναι αρκετά πάνω από τις απαιτούμενες 361 για μια πλειοψηφία, υπάρχουν φόβοι ότι όχι όλοι θα ψηφίσουν ομοιόμορφα. Μια μικρή πλειοψηφία θα ήταν μια πολιτική πληγή για τη νέα πρόεδρο και θα σημάνει δυσκολίες σε μελλοντικές κρίσιμες ψηφοφορίες.
Η δυσαρέσκεια των Συντηρητικών
Το δεύτερο ζήτημα έχει να κάνει με τις αναμενόμενες αντιδράσεις των πιο συντηρητικών δυνάμεων. Αυτοί θεωρούν ότι με τη “συμφωνία των τριών” έγινε παράβλεψη της βούλησης των ψηφοφόρων, που έδωσαν τρίτη δύναμη στο ευρωκοινοβούλιο στους Συντηρητικούς και τους Μεταρρυθμιστές. Η ανυπομονησία της Τζόρτζια Μελόνι, πρωθυπουργού της Ιταλίας και ηγετικής μορφής αυτής της αναδυόμενης ομάδας, για τον αποκλεισμό της από τις διαπραγματεύσεις μπορεί να έχει μελλοντικές επιπτώσεις με διάφορους τρόπους. Μην ξεχνάμε, η εκδίκηση είναι πιάτο που σερβίρεται κρύο.
Και πάντα υπάρχει ο Βίκτορ Όρμπαν, πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, που δεν ανήκει σε κάποια ομάδα και υπογραμμίζει σε κάθε ευκαιρία ότι οι ηγέτες της ΕΕ δεν κατάλαβαν το μήνυμα των εκλογών και βασικά δεν ενδιαφέρονται για τα νέα δεδομένα. Η “προϊστορία” του δίνει την υπόνοια ότι και στο μέλλον ίσως κλειδώσει αποφάσεις, για τις οποίες απαιτείται ομοφωνία.
Τα αναπάντητα ερωτήματα
Υπάρχει όμως και το ουσιαστικό. Η πρώτη πενταετία της Βον ντερ Λάιεν χαρακτηρίστηκε από σκοτάδια που προκάλεσαν παρεμβάσεις όχι μόνο από ΜΚΟ, αλλά και από την Ευρωπαία Συνήγορο του Πολίτη, Έμιλυ Ο’ Ράιλυ. Η ιστορία με τα SMS για τα εμβόλια, οι βιαστικές πρωτοβουλίες για συμφωνίες με τις ΗΠΑ για το υγροποιημένο φυσικό αέριο, η έλλειψη διαφάνειας σε θέματα διανομής των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, αναπάντητα ερωτήματα για τις σχέσεις Επιτρόπων με χώρες του Κόλπου. Δεν ήταν η πιο διαφανής Επιτροπή καθώς η Βον ντερ Λάιεν εκμεταλλεύτηκε επαναλαμβανόμενα τις κρίσεις.
Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η ακροδεξιά ενισχύθηκε σε όλη την Ευρώπη, η ακρίβεια επηρέασε εκατομμύρια πολίτες, η εσωστρέφεια έδειξε ότι επικρατεί σε ορισμένες χώρες. Τι θα πράξει τώρα για να αντιμετωπίσει αυτά τα φαινόμενα;
Υπάρχουν αμφιβολίες για τον “βάρος” της νέας εκπροσώπου για θέματα εξωτερικής πολιτικής, της Εσθονής Κάγια Κάλλας, σε μια εποχή όπου γίνεται όλο και πιο εμφανές ότι η ΕΕ δυσκολεύεται να αντιδρά συλλογικά και αποτελεσματικά σε κρίσεις, όπως οι δύο ενεργές συγκρούσεις.
Η Βον ντερ Λάιεν ίσως να νιώθει ικανοποιημένη που απαλλάχτηκε από τον Σαρλ Μισέλ από την προεδρία του Συμβουλίου. Η σχέση τους ήταν επιρρεπή σε επιθέσεις και διαμελισμούς. Ο Πορτογάλος Αντόνιο Κόστα είναι γνωστός για τον μεσολαβητικό του χαρακτήρα και όλοι ελπίζουμε ότι δεν θα βρεθεί σε μόνιμη “πολεμική κατάσταση” με την Κομισιόν, όπως συνέβαινε με τον προκάτοχό του, τον Βέλγο.
